Καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας, άνοιξη, καλοκαίρι... Αργυρώ Πιπίνη, Ίρις Σαμαρτζή, εκδ. Πατάκη

Αργυρώ Πιπίνη
Καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας, άνοιξη, καλοκαίρι...
Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή
Πατάκης

   Τέσσερις εποχές, ένα σπίτι, μια μηλιά, μια οικογένεια. Μια παράλληλη, ρεαλιστική και ταυτόχρονα αλληγορική πορεία τεσσάρων εκ πρώτης όψεως ασύνδετων στοιχείων της ιστορίας. Κι όμως τίποτα δεν είναι ασύνδετο και τίποτα δεν είναι τυχαίο κάτω από την πένα της Αργυρώς Πιπίνη και τα πινέλα της Ίριδας Σαμαρτζή.

    Ένα σπίτι ξεχασμένο και ερημωμένο στέκει μοναχό και μαραζωμένο, αφού έχει εγκαταλειφθεί από τους ανθρώπους που το κατοικούσαν και το αγαπούσαν. Το ίδιο και η μηλιά στον κήπο του, που μετρά τον χρόνο να κυλά μαζί του.

Και το σπίτι έμεινε μόνο και έρημο.

Οι εποχές περνούσαν κι εκείνο δεν είχε 

ποιον να φυλάξει κάτω από τη στέγη του,

ποιον να δροσίσει στον κήπο του,

σε ποιον να χαρίσει τα μήλα του,

ποιον να συντροφέψει στα όνειρά του.

 

   Κι όλα αυτά αλλάζουν, όταν μια οικογένεια, χωρίς σπίτι και πατρίδα έρχεται από μακριά αναζητώντας να στεγάσει κάπου τα όνειρα και τις ελπίδες της για μια νέα ζωή. Το σπίτι ανοίγει και απλόχερα τους δίνει τα δώρα του, όπως και η μηλιά. Κι ενώ ο χρόνος κυλά και οι εποχές εναλλάσσονται, μια αναγέννηση συντελείται μπροστά μας τόσο κειμενικά όσο και εικονιστικά. Το πέρασμα από το σκοτάδι στο φως της οικίας και των ανθρώπων της μέσα από μνήμες ζωντανές, που καθορίζουν το παρόν και το μέλλον τους μέσα σε μια συνέχεια. Αγάπη, τρυφερότητα, ασφάλεια και θαλπωρή ξεχειλίζει το σπίτι, η οικογένεια που το κατοικεί αλλά και εμείς που παρακολουθούμε αναγνωστικά αυτή την πορεία. Γιατί περί πορείας πρόκειται και προσωπικής αναζήτησης μέσα από αυτό που για τον καθένα σημαίνει "σπίτι". Το "σπίτι" που καθρεφτίζει την ψυχή μας. Το σπίτι που επιλέγουμε αλλά και κάποιες φορές μας επιλέγει. Το πατρικό σπίτι που ο καθένας κουβαλά σε όλη του τη ζωή συνειδητά ή ασυνείδητα. Το σπίτι που αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς και πηγή πόνου η ανάμνησή του για άλλους. Εξάλλου το σπίτι και η σημειολογία του έχουν εμπνεύσει κατά καιρούς συγγραφείς και εικαστικούς σε έργα που αναπόφευκτα κεντρίζουν διακειμενικούς συνειρμούς στον καθένα, ανάλογα με την αναγνωστική του ανταπόκριση. 
   Εγώ θα παραθέσω μερικούς δικούς μου, την αξιοποίηση των οποίων θα πρότεινα και για φιλαναγνωστικές δραστηριότητες στην τάξη. Γιατί το Καλοκαιρι, φθινόπωρο, χειμώνας, άνοιξη, καλοκαίρι, της Αργυρώς Πιπίνη και της Ίριδας Σαμαρτζή είναι ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί στην τάξη, αφού είναι σίγουρο πως θα αγαπηθεί από εκπαιδευτικούς,  παιδιά, αλλά και από γονείς.

   

Καβάφης, Σπίτι με κήπον

Ήθελα να ’χω ένα σπίτι εξοχικό

μ’ έναν πολύ μεγάλο κήπο— όχι τόσο

για τα λουλούδια, για τα δένδρα, και τες πρασινάδες

(βέβαια να βρίσκονται κι αυτά· είν’ ευμορφότατα)

αλλά για να ’χω ζώα. A να ’χω ζώα!

Χωριάτικο σπίτι, Νικόλαος Γύζης

Γ. Σεφέρης Κίχλη

Α´
Τὸ σπίτι κοντὰ στὴ θάλασσα

Τὰ σπίτια ποὺ εἶχα μου τὰ πῆραν. Ἔτυχε

νά᾿ ναι τὰ χρόνια δίσεχτα πόλεμοι χαλασμοὶ ξενιτεμοὶ

κάποτε ὁ κυνηγὸς βρίσκει τὰ διαβατάρικα πουλιὰ

κάποτε δὲν τὰ βρίσκει- τὸ κυνήγι

ἦταν καλὸ στὰ χρόνια μου, πῆραν πολλοὺς τὰ σκάγια-

οἱ ἄλλοι γυρίζουν ἢ τρελαίνουνται στὰ καταφύγια.

Μὴ μοῦ μιλᾶς γιὰ τ᾿ ἀηδόνι μήτε γιὰ τὸν κορυδαλλὸ

μήτε γιὰ τὴ μικρούλα σουσουράδα

ποὺ γράφει νούμερα στὸ φῶς μὲ τὴν οὐρά της-

δὲν ξέρω πολλὰ πράγματα ἀπὸ σπίτια

ξέρω πὼς ἔχουν τὴ φυλή τους, τίποτε ἄλλο.

Καινούργια στὴν ἀρχή, σὰν τὰ μωρὰ

ποὺ παίζουν στὰ περβόλια μὲ τὰ κρόσσια τοῦ ἥλιου,

κεντοῦν παράθροφυλλα χρωματιστὰ καὶ πόρτες

γυαλιστερὲς πάνω στὴ μέρα-

ὅταν τελειώσει ὁ ἀρχιτέκτονας ἀλλάζουν,

ζαρώνουν ἢ χαμογελοῦν ἢ ἀκόμη πεισματώνουν

μ᾿ ἐκείνους ποὺ ἔμειναν μ᾿ ἐκείνους ποὺ ἔφυγαν

μ᾿ ἄλλους ποὺ θὰ γυρίζανε ἂν μποροῦσαν

ἢ ποὺ χάθηκαν, τώρα ποὺ ἔγινε

ὁ κόσμος ἕνα ἀπέραντο ξενοδοχεῖο.

Δὲν ξέρω πολλὰ πράγματα ἀπὸ σπίτια,

θυμᾶμαι τὴ χαρά τους καὶ τὴ λύπη τους

καμιὰ φορά, σὰ σταματήσω-

ἀκόμη

καμιὰ φορά, κοντὰ στὴ θάλασσα, σὲ κάμαρες γυμνὲς

μ᾿ ἕνα κρεβάτι σιδερένιο χωρὶς τίποτε δικό μου

κοιτάζοντας τὴ βραδινὴν ἀράχνη συλλογιέμαι

πὼς κάποιος ἑτοιμάζεται νὰ ῾ρθεῖ, πὼς τὸν στολίζουν

μ᾿ ἄσπρα καὶ μαῦρα ροῦχα μὲ πολύχρωμα κοσμήματα

καὶ γύρω του μιλοῦν σιγὰ σεβάσμιες δέσποινες

γκρίζα μαλλιὰ καὶ σκοτεινὲς δαντέλες,

πὼς ἑτοιμάζεται νὰ ᾿ ρθει νὰ μ᾿ ἀποχαιρετήσει-

ἤ, μιὰ γυναίκα ἐλικοβλέφαρη βαθύζωνη

γυρίζοντας ἀπὸ λιμάνια μεσημβρινά,

Σμύρνη Ρόδο Συρακοῦσες Ἀλεξάντρεια,

ἀπὸ κλειστὲς πολιτεῖες σὰν τὰ ζεστὰ παράθυροφυλλα,

μὲ ἀρώματα χρυσῶν καρπῶν καὶ βότανα,

πὼς ἀνεβαίνει τὰ σκαλιὰ χωρὶς νὰ βλέπει

ἐκείνους ποὺ κοιμήθηκαν κάτω ἀπ᾿ τὴ σκάλα.

Ξέρεις τὰ σπίτια πεισματώνουν εὔκολα, σὰν τὰ γυμνώσεις.

Γ. Ιακωβίδης "Κου-κου"

Από τη Χρύσα Κουράκη