Γιατί να το διαβάσω στην τάξη;: Το κλασικό μυθιστόρημα "Έγκλημα και τιμωρία" για παιδιά και εφήβους

Έγκλημα και Τιμωρία 
Ντοστογέφσκι Φιοντόρ
Μεταφραστής : Σιμπή Ιακώβ
Εικονογράφος : Bougaeva Sonja
Αφηγητής : Yehoshua Abraham  

   Εντυπωσιακή θα ονόμαζα τη νέα σειρά των εκδόσεων Πατάκη «Μεγάλοι Συγγραφείς- Μικροί Αναγνώστες-Αθάνατες Ιστορίες». Αντιπροσωπευτικό της δείγμα το γνωστό σε όλους «Έγκλημα και Τιμωρία» του Ρώσσου συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. 

   Πρόκειται για μια μελαγχολική ιστορία γύρω από ένα έγκλημα που διαπράττει ένας νέος και ταλαντούχος φοιτητής, ο Ρασκόλνικοφ, για να νικήσει τη φτώχεια, η οποία τόσο άδικα, όπως πιστεύει ο ίδιος, βασανίζει τη δική του ζωή και της οικογένειάς του. Στην αρχή, σύμφωνα με το αξιακό σύστημα του ήρωα, το έγκλημά του είναι απόλυτα δικαιολογημένο και συμβάλλει ως έναν βαθμό και στην απονομή κοινωνικής δικαιοσύνης . Ύστερα όμως από μεγάλες ψυχικές δοκιμασίες κι έχοντας ως άξονες της ζωής του δύο πρόσωπα από τα οποία μόνο αγάπη και στήριξη λαμβάνει, την αδερφή του και την αγαπημένη του, παραδίνεται στην αστυνομία, χωρίς ακόμη να υπάρχουν αποδείξεις εναντίον του, για να τιμωρηθεί και να «ξαναγεννηθεί» μέσα από μια ειλικρινή μετάνοια.

   Είναι ένα βιβλίο, γραμμένο φυσικά για μεγάλους το 1866, που ομολογώ πως θυμάμαι ακόμη πόσο βασανίστηκα για να διαβάσω μέχρι τέλους, ένα καλοκαίρι, όταν ήμουν ακόμη στο Λύκειο. Η ιδέα της διασκευής του για παιδιά δε με ενθουσίασε, όταν το πρωτοείδα στο ράφι του βιβλιοπωλείου.

   Άλλαξα γνώμη στην πρώτη κιόλας σελίδα του. Δεν μπορούσα να σταματήσω να διαβάζω. Η καθαρότητα και η απλότητα του λόγου, το στρωτό ύφος, η αμεσότητα του κειμένου που ρέει αβίαστα, ακόμη και η γραμματοσειρά που είναι γραμμένο ή το μεγάλο μέγεθος των γραμμάτων στην αρχή κάθε κεφαλαίου σε κάνουν να καταπίνεις τις σελίδες αχόρταγα.

   Το έντονο ύφος του ήρωα στο εξώφυλλο, γεμάτο… φόβο, τρόμο, έκπληξη, ενοχή, διάθεση για φυγή ή αποφυγή καταστάσεων, είναι σα να σε προκαλεί να προχωρήσεις προσεκτικά στο μυστήριο που προσδίδει η προοπτική βάθους στην υπόλοιπη εικόνα. Και συγχρόνως να διεισδύσεις στην ψυχή και στα κίνητρα ενός τόσο ιδιαίτερου ήρωα που παρότι σκληρός δολοφόνος είναι απόλυτα συμπαθής και ανθρώπινος σ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας. Το ίδιο ανθρώπινοι και καλοβαλμένοι στους ρόλους τους είναι όλοι οι χαρακτήρες του βιβλίου.

   Το αξιοθαύμαστο νομίζω πως είναι πως το διασκευασμένο για παιδιά κείμενο είναι απαλλαγμένο από την αυστηρότητα του ύφους του πρωτότυπου κειμένου διατηρώντας παράλληλα όλη την ουσία της σκέψης και του χαρακτήρα των ηρώων, που μπορεί να γίνει αντιληπτή από τα παιδιά.

   Πρέπει να ομολογήσω, βέβαια, πως η εικονογράφηση των ηρώων στο εσωτερικό του βιβλίου δεν ανταποκρινόταν καθόλου σ’ αυτό που μ’ έκανε να φαντάζομαι το κείμενο. Γι’ αυτό ίσως μου ήταν ακόμη κι ενοχλητική.

   Συμπερασματικά, αν και το αναρωτήθηκα πολλές φορές ενώ διάβαζα το βιβλίο, θα το σύστηνα με σιγουριά σ’ ένα παιδί 11 χρονών και πάνω, που θα διέθετε οπωσδήποτε μια κουλτούρα κι ένα υψηλό επίπεδο στα αναγνώσματά του.

                                      Γιατί να το διαβάσω στην τάξη; 

Πολύ καλύτερα θα μπορούσα να το υποστηρίξω μέσα στην τάξη ή να το προτείνω στο πλαίσιο του μαθήματος της κοινωνικής και πολιτικής αγωγής για τον προβληματισμό γύρω από το τι είναι και τι θεωρείται δίκαιο, αλλά και την καλλιέργεια της αίσθησης δικαίου στους μαθητές. Επίσης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε κάποιο πρόγραμμα συναισθηματικής αγωγής, σε τάξεις Γυμνασίου Λυκείου κυρίως, για να εξεταστούν ακραία συναισθήματα και συμπεριφορές και πώς αυτά τα δύο πολλές φορές δένονται άρρηκτα σ’ έναν φαύλο κύκλο.

Από την Ελένη Αλεξίου

 Και η άποψη ενός νεαρού αναγνώστη...

Το βιβλίο με τίτλο έγκλημα και τιμωρία είναι ένα  παλιό κλασικό μυθιστόρημα που έγραψε ο διάσημος Ρώσος συγγραφέας Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Διαδραματίζεται στην πόλη της Αγίας Πετρούπολης. Πρωταγωνιστής είναι ένας όμορφος, έξυπνος, αυθόρμητος, φτωχός και ταλαντούχος φοιτητής ονόματι Ρόντιον Ρασκόλνικοφ, που διέπραξε ένα τρομερό έγκλημα, το οποίο προσπαθούσε να κρύψει από την αστυνομία. Ο Ρασκόλνικοφ έφτασε στον φόνο επειδή δεν άντεχε να βλέπει τον εαυτό του και την οικογένειά του να βασανίζονται από τη φτώχια ενώ τα πολλά χρήματα βρίσκονταν στα χέρια  ανήθικων ανθρώπων όπως η γριά τοκογλύφος που σκοτώνει για να της πάρει λίγα χρήματα και κοσμήματα.

    Αυτό που δεν κατάφερε ο δαιμόνιος αστυνομικός που υποπτεύεται τον Ρασκόλνικοφ, δηλαδή να τον αποκαλύψει, το κάνει τελικά ο ίδιος για να σωθεί από τις τύψεις του.

    Το βιβλίο μου άρεσε γιατί ήταν καλογραμμένο και μου άρεσε και η πλοκή, δηλαδή ενώ δείχνει ένα απλό αστυνομικό μυθιστόρημα η ουσία του βρίσκεται στην πάλη του Ρασκόλνικοφ ανάμεσα στις αξίες του και τη σκληρή πραγματικότητα. 

     

Από τον Δημοσθένη Παναγόπουλο